Dünyada yeni ürün vermeye başlayan ‘Better Cotton’ uygulamasının ülkemizdeki ender destekçi ve kullanıcılarından olan Bamen, pamuk ipliği üretiminde öncü konumunu koruyor.
‘Better Cotton’ yöntemi Türkiye’de ilk kez Ege Bölgesi’nde belirlenen pilot alanlarda uygulamaya geçti. Bamen, yöntemin destekçisi olarak Türkiye’de yayılmasına önderlik ediyor.
Bamen Genel Müdürü Murat Başyazıcıoğlu, yerli pamuk üreticilerinin yetersiz olduğu ve pamuk alıcılarının ithalat yapmak zorunda kaldığı son yıllarda, pamuk üreticisi ve alıcısı için sevindirici bir gelişme olan ‘Better Cotton’ yönteminin mevcut pamuk üretimine alternatif olacağını söylüyor. Başyazıcıoğlu, sözlerine şöyle devam ediyor: ‘Bamen olarak ‘Better Cotton’ yöntemini destekliyor ve pamuk ipliği üretiminde kullanıyoruz. Dünya çapında milyonlarca çiftçinin daha sağlıklı koşullarda pamuk programı ‘Better Cotton Initiative’ üyesiyiz. Bu kapsamda doğaya ve sosyal yaşama saygılı bir üretim modeli olan ‘Better Cotton’ ın üreticiler ve kullanıcılar için önemli bir adım olduğu kanaatindeyiz.
Peki Better Cotton uygulaması nedir?
Pamuk sektörünün geleceğini garanti altına almak için 2005 yılında Better Cotton Initiative (BCI) adlı İsveç kökenli ticari amaç gütmeyen bir konsey kuruldu. Konsey, pamuk tedarik zinciri ve ilgili paydaşlarla işbirliği yaparak küresel pamuk üretimini çevre, sosyal ve ekonomik anlamda sürdürülebilir kılmayı ve uzun vadede bu üretim kalitesinin tüm dünyaya yayılmasını sağlamayı ilke edindi. Levi’s, H&M, Adidas, Nike ve IKEA gibi dünyaca ünlü markaların konseye sponsorluk vermek istemeleri bu süreci daha da hızlandırıp konseyin tanınırlığını artırdı.
Dünyada yeni ürün vermeye başlayan ‘Better Cotton’ uygulaması Türkiye’de ilk kez Ege Bölgesi’nde Menderes Tekstil tarafından hayata geçiriliyor. Söke ve Sarayköy’deki pilot bölgelerde başlayan ve önümüzdeki 6 ay içinde ürün vermesi beklenen ‘Better Cotton’, sürekli alıcı bulacağı için mevcut pamuk üretimine alternatif olarak görülüyor. Yerli pamuk üreticilerinin primler nedeniyle zorluk yaşadığı ve pamuk alıcılarının ithalat yapmak zorunda kaldığı son yıllarda, pamuk üreticisi ve alıcının yüzünü güldürecek ‘Better Cotton’ yöntemi Türkiye’de ilk kez Ege Bölgesi’nde belirlenen pilot alanlarda uygulamaya geçti. IKEA ile işbirliği yaparak better cotton üretecek olan Menderes Tekstil, bu girişimin Türkiye’ye yayılmasına öncülük edecek. Better Cotton Initiative (BCI) Hindistan, Pakistan başta olmak üzere Brezilya ve Afrika’nın Mali ülkesinde ulusal konseyler oluşturarak pamuk üretimini sürekli kontrol altında tutuyor. Türkiye’de henüz Better Cotton Konseyi bulunmadığını ve bu uygulamaya bireysel olarak girdiklerini kaydeden Menderes Tekstil Yönetim Kurulu Başkan Vekili Ahmet Göksan, uygulamanın gün geçtikçe yayıldığını belirtti. Ulusal konsey kurulduğunda Türkiye’de de bu yöntemler geliştirilip kullanılacak. Göksan, “Biz kendi çapımızda, müşterimiz istediği için ve Hindistan ile Pakistan’a esir olmamak için bu uygulamaya geçtik. Bu ikisi aslında ithalatçı ülkeler. İhracata koydukları kota hala devam ediyor. Dolayısıyla biz ‘Towards Better Cotton’ diye bir organizasyon içindeyiz. Birtakım yöntemler uygulandığında konseye dahil olmasanız bile bu uygulamaya izin veriyorlar. Uygulamanın avantajlarına değinen Göksan, dışa bağımlı olmamak ve sürekli alıcı bulmak için girişimin Tarım Bakanlığı tarafından teşvik edilmesi gerektiğinin altını çizdi. Göksan, “ İstenen pamuğu karşılayamadığımızda Hindistan Pakistan ve Brezilya’dan beter cotton almamız gerekecek, ancak rekabet şansımız azalacak. IKEA ve Adidas gibi firmalar önümüzdeki birkaç yıl içinde ihtiyaçlarının tamamını bu pamukla karşılamak isteyecekler. Bu sistem aynı zamanda çalışanların iyi koşullarda çalışması, çocukların çalışmaması gibi iyileştirmeleri de getiriyor. Çiftçinin yıllık değerlendirme toplantılarına katılıp kayıt tutması gerekiyor. Her yıl daha az kimyasal daha az su gibi şartlar var. Yıllık toplantılarda her ülkenin özel koşullarına göre yöntemler geliştirilmesi konuşuluyor. Ayrıca bu sistem maliyetleri de düşürme avantajına sahip, çünkü ilacın, suyun daha az kullanımını gerektiriyor”
Neden Better Cotton?
Geçen yıl yaşananların kendileri için tarihi olduğunu hatırlatan Göksan, New York Borsası’ndaki dalgalanmadan çok etkilendiklerini ve ihtiyacı Türkiye’den karşılamak istediklerini şöyle açıkladı: “Geçtiğimiz yıl, birçok politikanın yanlış olduğunun ve başımıza neler gelebileceğini gösteren tarihi bir yıl oldu. Önce Çin’de eylül ayında kar yağdı. Arkasından Pakistan’da sel baskınları oldu. Sonra Hindistan ihracatı durdurdu. Ağustos-Eylül aylarında bunlar meydana geldi. Pamuğu belirleyen New York borsası, paranın gidecek yeri olmadığı için emtia borsalarına yöneldiler. Bu borsalar haberle yürüyen ve arz-talep dengesine çok hassas borsalar. Sermaye baktı ki muazzam bir talep var. Arz ve tüketim 93ten beri en düşük seviyeye geldiği fark edildi. Borsada roket formasyonu oldu, sürekli dik çıkan bir şekilde. Bu spekülasyon fiziksel taleple de desteklenince, firmalar alışa geçince pamuk fiyatı böyle yükseldi. Türkiye aşağı yukarı 21 milyar dolarlık tekstil ihracatı yapıyor. Toplam ihracatın yüzde 20’si buradan geliyor. İhtiyacımız olan pamuğun 3’te birini yetiştirebiliyoruz. Amerika’nın en büyük 2. alıcısıyız. Bu kadar dışa bağımlılık doğru değil. Aksi halde kötü bir senaryo ile karşı karşıya kalacağız. Pamuk fiyatları çok düşük gelişince üretici bundan kaçtı. Dünyada pamuk stratejik ürün olarak değerlendiriliyor ve her ülke sübvansiyon uyguluyor. Türkiye’de de bu destek gerekiyor. Üreticiyi yalnız bırakmamak gerekiyor. Türkiye gibi bir tarım ülkesinde ithalat yapmak üzücü. Ben fabrikama istihdam yaratmak için güvenilir ve sürekli kaynaklardan pamuk almak istiyorum” diye konuştu.
Teşvik edilmeli
Ulusal Pamuk Konseyi Başkanı Barış Kocagöz ise Türk üreticinin better cotton’a ulaşmasının zor olmadığını, devletin bu sistem için teşvik uygulaması gerektiğini vurguladı. Kocagöz, “Bu tür organizasyonların birtakım gizli politikaları olduğunu düşünüyorum. Bizim tekstilcimiz büyük firmalardan 3-4 yıl önce baskı görmeye başladı. Dünya tekstil devleri better cotton girişimini destekliyorlar. Türk üreticileri kalite anlamında çok üstün ve bu firmalar da Türkleri tercih ettikleri için better cotton’ı üretmeleri yada almaları için baskı uyguluyorlar. Sonuç olarak pamuğun çevreye duyarlı üretimini de teşvik ettiklerini söyleyecekler. Geçen yıl pamukta hepimizin ders alma yılıydı. Büyük firma better cotton almak için zorladı, piyasalar böyle olunca buradaki üretici zor durumda kaldı. Dolayısıyla bizim her zaman söylediğimiz, üretimin aslında talebin 3’te 2’sini karşılayabileceği yönünde. Sadece better cotton için değil, diğer üretimde de bu geçerli. Türk üreticisi bu uygulamaya zaten çok yakın. Bizim üreticimiz dünyada bir numara. Şu an bu uygulamanın yapıldığı ülkelerde pamuk üretimi çok kötü durumdaydı, bu uygulama sonrasında daha iyi duruma geldi. Ama Türk üreticisi neden kendi pamuğundan better cotton üreterek satmasın? Daha da önemlisi, bu pamuğu üreten çiftçi için nasıl bir teşvik olacak? Senin pamuğun tercih sebebi olacak denmesi inandırıcı olmaz zaten kimsenin elinde pamuk kalmıyor. Teşvik edecek bir teşvik sistemi yapılmalı” dedi.