48 tekstil ve hazır giyim firması devler liginde

0
632

Türkiye’nin en büyük sanayi kuruluşu listesi İSO 500 açıklandı. Açıklanan listede 48 tane tekstil ve hazır giyim şirketi bulunuyor. Sendikamızın sekiz üyesi de bu başarı tablosunda yerini aldı. Listedeki şirketler ağırlıklı olarak İstanbul, Gaziantep ve Kahramanmaraş bölgelerinden. İSO 500’ün yaklaşık yüzde 10’unu oluşturan sektör, özellikle istihdam büyüklüğü açısından İSO 500 listesinde dikkat çekiyor. 2 binin üzerinde çalışanı olan 13 şirket bulunuyor. Yine ihracat rakamlarında da sektör öne çıkıyor.

İstanbul Sanayi Odası (İSO), Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu – 2014 çalışmasını açıkladı. 47 yıldır yayınlanan bu rapor, Türkiye ekonomisinin de bir özeti aslında. Türkiye’nin en büyük sanayi şirketlerinin performansları hem yılın özeti gibi hem de geleceğe ışık tutması açısından da önemli. 2013 yılında kur ve faizden zarar gören İSO 500 şirketleri, 2014 yılında kurda yaşanan artışı lehine çevirmeyi başardı. Esas faaliyet kârları gerilerken, kambiyo kârları şirketlerin yüzünü güldürdü.
Raporun detaylarına bakıldığında tekstil ve hazır giyim sektöründe faaliyet gösteren 48 firmanın İSO 500’e girdiğini görüyoruz. Türkiye Tekstil Sanayii İşverenleri Sendikası’na (TTSİS) üye olan sekiz firma da listede yer alıyor. AKSA ile Sasa kimyasalların ve kimyasal ürünlerin imalatı kategorisinden listeye girerken, bir diğer üyemiz YATAŞ ise mobilya imalatı kategorisinden İSO 500’de yerini aldı. TTSİS’in bu üç üyesinin de aralarında bulunduğu İSO 500’e giren tekstil ve hazır giyim şirketlerini çalışmamızın tablosunda görebilirsiniz.

Tekstilin payı
Çalışmanın tablolarında öncelikle satış, özkaynak, aktif büyüklük, çalışan sayısı, ihracat gibi kalemlere baktık. Bunu çalışmamızın tablosunda net olarak görebilirsiniz. Bu tablolardan çıkan genel sonuç, tekstil hazır giyim şirketleri İSO 500 içinde yüzde 9.6 paya sahip. Ancak satış, kârlılık, özkaynak, akif toplam gibi kalemlerde aldığı pay düşük seviyelerde. Buna rağmen çalışan sayısı açısından İSO 500’deki yaklaşık 640 bin çalışanın 85 bini yani yüzde 13.3’ü tekstil ve hazır giyim sektöründe. Sektör, istihdam açısından yüksek verilere sahip. Brüt katma değer (üretici fiyatlarıyla) ve faiz, amortisman ve vergi öncesi kâr verilerinde İSO 500’den alınan pay çok düşük.

Faaliyet dışı gelirler
Ana hatlarıyla bu bilgileri verdikten sonra konuyu biraz detaylandıralım. Şirketlerin faaliyet gelirleri yanında faaliyet dışı ya da üretim faaliyeti dışı gelirleri oluyor. Son listenin tanıtım toplantısında da İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan’ın faaliyet dışı gelirlere vurgu yaptığını, kambiyo gelirlerinden kârlar elde edildiğini söylediğini belirtmek isteriz. Üretim faaliyeti dışı gelirler; temettü gelirleri, iştirak gelirleri, faiz gelirleri, net kambiyo kârları, menkul ve duran varlık satışları gibi unsurlardan oluşuyor. Bu rakam İSO 500’de 2013 yılında 7 milyar 539 milyon TL seviyesindeyken 2014 yılında yüzde 80.6 artışla 13 milyar 618 milyon TL seviyesine çıktı. Bu rakamlara bakıldığında üretim faaliyet dışı gelirler/vergi öncesi dönem kârı oranı 2013’te yüzde 34.1’ken 2015’te yüzde 50.3’e çıktı. Yani kârlar, faaliyet dışı gelirlerden geldi. Bu oran son altı yılın en yüksek seviyesi olarak karşımıza çıkıyor. Yine İSO 500’de 2014 yılında 13.6 milyar TL’lik üretim faaliyet dışı gelir/net satış oranı da yüzde 2.9 seviyesinde gerçekleşti. Bu oran tekstil ürünleri imalatında yüzde 3.4 seviyesindeyken, giyim eşyasında yüzde 0.5 ve deride yüzde 5.3 oldu.

İhracat
Türkiye’nin önünde 2023 yılında 500 milyar dolar ihracat rakamına ulaşmak gibi önemli bir hedef var. Bu hedef içinde en büyük rollerden biri de tekstil ve hazır giyime düşüyor. 2014 yılında yaklaşık 28 milyar dolar rakamına ulaştı. 2023 yılında hazır giyimde 60 milyar dolar ve tekstilde 20 milyar dolar olmak üzere 80 milyar dolarlık bir hedef söz konusu. Yani 2023 hedefinin yüzde 16’sı anlamına geliyor. Tabii bu hedefte Türk malı yerine Türk markası kavramının yerleştirilmesinin zorunluluğunu belirtmek gerekiyor. Peki, İSO 500’de durum ne? Toplam rakama bakıldığında 2013’te 63.3 milyar dolar olan 500 şirketin ihracatı, 2014 yılında yüzde 3.1 düşüşle 61.3 milyar dolar seviyesine gerilemiş durumda. Burada alt başlıklara bakılacak olursa, özellikle hazır giyim tarafında önemli bir düşüşün olduğunu söyleyebiliriz. Burada tekstil ve hazır giyim sektörünün İSO 500’ün ihracatı içindeki payının da 3 milyar 528 milyon dolarla yüzde 5.8 olduğunu belirtelim.

İstihdam
Tekstil sektörünün en çarpıcı rasyosu istihdamda ortaya çıkıyor. Şöyle ki İSO 500 şirketlerinin toplam istihdamı 639 bin 680 kişi ve bunun 85 bin 236’sı yani yüzde 13.3’ünü tekstil ve hazır giyim sektörü oluşturuyor. İSO 500 listesindeki 25 alt sektörde en büyük istihdamı yüzde 20.4 payla gıda sağlarken, ikinci sırada ise yüzde 12.9 payla otomotiv sanayi var. Tekstil sektörü yüzde 10.8 payla üçüncü sırada yer alıyor. Tekstil ve hazır giyim sektörü birlikte ele alındığında bu oran yüzde 13.3’e ulaşıyor. Burada bir konuya dikkat çekmek istiyoruz. Haberimizin tablolarında da görüleceği üzere sektördeki 13 şirketin istihdamı 2 bin ve üzerinde.

Özel sektör borçlu
Son yıllarda üzerinde tartışılan, risk unsuru olarak karşımıza çıkan konulardan birisi de özel sektörün dış borçları. Şöyle ki 2014 yılsonu itibariyle özel sektörün dış borç rakamı 282 milyar dolar seviyesine gelmiş durumda. 2014 GSMH’sinin 800 milyar dolar seviyesinde olduğu düşünüldüğünde bu rakam GSMH’nin yüzde 35’ine denk geliyor. Buna şirketlerin diğer borçlarını eklemiyoruz bile.
İSO 500’deki şirketlerin mali borçlarına bakıldığında 139.5 milyar TL’lik bir rakam karşımıza çıkıyor. Bu rakam, 2013’te 123.9 ve 2012’de 95.5 milyar TL seviyesindeydi. Yani İSO 500 şirketlerinin iki yılda mali borç rakamı yüzde 46 gibi yüksek oranda arttı. Tabii bu artışta şirketlerin dış borç yükünü ve kurlarda meydana gelen artışı unutmamak gerekiyor. Yine 2013-2014 döneminde İSO 500’ün mali borçlarındaki artış hızı biraz yavaşladı. 139.5 milyar TL’lik mali borç içinde tekstil ve hazır giyimin payı ise 12 milyar TL ile yüzde 8.6 seviyesinde.

Kârlılık rasyoları
İSO 500 içinde kârlılık oranları satış kârlılığı, aktif kârlılık ve özkaynak kârlılığı gibi üç önemli göstergeye göre değerlendiriliyor. Ancak öncelikle şirketlerin kâr-zarar verisine bakmak gerekiyor. İSO 500’de 2013’te kâr eden şirket sayısı 371’ken, 2014 yılında bu rakam 417’ye yükselmiş bulunuyor. Bu konuyu belirttikten sonra şirketlerin satış kârlılığına (VÖ kar/net satışlar) bakıldığında 2013’te yüzde 4.9 olan oran 2014’te yüzde 5.7 seviyesine yükseldi. Yine üretimden satışlar yüzde 3.9 artışla 421.2 milyar TL seviyesine yükseldi. Buradan tekstil ve hazır giyimin aldığı pay ise yüzde 4.5 ile 18.8 milyar TL. Aktif kârlılık (VÖ kâr/Aktif toplam) yüzde 5.3 iken yüzde 6 seviyesine yükseldi. Özkaynak kârlılığı da (vergi öncesi kâr/özkaynak), yüzde 12.3’ten yüzde 14 seviyesine yükseldi. Tekstil ve hazır giyim sektörü de İSO 500’e paralel bir performans sergiledi. Özellikle tekstil ve deri tarafında olumlu performans daha da öne çıktı. Faiz Vergi, Amortisman Öncesi Kâr (FVAÖK) rakamına bakıldığında İSO 500’ün sadece yüzde 0.9 gibi sınırlı bir artış yakaladığı ve 50.4 milyar TL seviyesine ulaştığı görülüyor. Bu dönemde tekstil ve hazır giyim ise bu rakamın sadece yüzde 5.2’sini gerçekleştirdi ve 2.6 milyar TL seviyesine ulaştı.

Kârlılık performansının ölçülmesinde önemli başlıklardan biri faaliyet kârıdır. İSO 500 şirketlerinin 2014 yılında faaliyet kârı rakamı 30.4 milyar TL iken net satış/faaliyet kârı oranı ise yüzde 6.4 seviyesinde gerçekleşti. Tekstil ürünleri imalatında oran yüzde 9.3 ile İSO 500 ortalamasının üzerinde, ancak giyim eşyaları ve deri ürünlerinde oran yüzde 6.4’ün altında sırasıyla yüzde 5.3 ve yüzde 5.4 olarak gerçekleşti.

Kaynak: Tekstil İşveren

CEVAP VER

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.