Bugün bildiğimiz dokuma formundan hiçbir farkı olmayan ilk kumaşların, hasır örme tekniğinden esinlenerek ortaya çıktığı da iddia edilmektedir. İki iplik sisteminin birbiri içerisinden örgü oluşturacak biçimde ve birbirine 90derece’lik açılarla geçirilebilmesi için, çözgü sistemi dikey olarak asılmakta, atkılar ise bunların arasından elle geçirilmekte idi. Bu durumda dokuma düzlemi önceleri dikey olarak kullanılmıştır.
Dokumacılığın bu dönemlerinde, başlangıcı tam olarak bilinmemekle birlikte doğuda, yine insan gücüyle çalıştırılan ilk yatay dokuma düzlemine sahip tezgahlar kullanılmaktaydı. Avrupa’da M.S. 3. yüzyıla kadar bilinmeyen ağızlık açma mekanizmaları Çin’de çok gelişme göstermiştir. Doğunun dokumacılıktaki üstünlüğü binlerce yıl devam etmiş fakat bu esnada dokuma tezgahlarında sistem açısından büyük bir gelişmeye rastlanmamıştır.
Ağızlığın oluşumu ve atkının tefelenmesi, kumaş kalitesini önemli ölçüde ıslah etmiş olmasına rağmen büyük bir insan gücü gerektiren atkı atma işlemi mekanize edilmeden tam olarak dokumacılığın gelişmesi mümkün olmamıştır. Kumaşın eninin, dokumacı kolunun atışı ile sınırlandırılmış olması geniş kumaşlar için iki kişinin çalışmasını gerektirmiştir. Dokumacılığın ve dokuma tezgahlarının gelişimi son 850 yıl içerisinde gerçekleştirilmiş bulunmaktadır.
12. yüzyılda İngiltere’de tezgahların standart bir tasarıma sahip olarak kullanıldığını ve tüm olarak ağaçtan yapıldığını biliyoruz. Standart el tezgahı olarak belirtilen 12. yüzyıl dokuma sistemlerinde çözgü levendi arkaya, kumaş silindiri ise öne takılmaktadır ve çözgüler yatay düzlemde gerdirilmektedir. Tarak, şasiye yukarıdan salınım yapabilecek biçimde mafsallanmıştır. Çerçeveler, çözgü tabakasının…
