Pamuklu Mamulleri Jetlerde Boyanması

0
564

Çektirme metoduna göre boyama, tekstil mamülünün uzun flotte oranlarında (1:10 gibi), uzunca bir süre boyanması demektir.

Çektirme metoduna göre boyama üç adımda gerçekleştirilir.
1- Boyarmaddenin lifler tarafından alınması (tuz ile),
2- Boyarmaddenin liflere fiksajı (soda, kostik, v.b. ile),
3- Fikse olmamış boyarmaddenin uzaklaştırılması (yıkama ile).

Boyama işlemi; kullanılan boyarmadde türüne ve boyama yöntemine göre değişmekle birlikte ortalama 60-80°C’de, bazik ortamda yapılır. Ortamın bazikliği, selülozun (pamuk, viskon, floş, v.b.) reaksiyona girebilmesi ve boyarmaddenin reaktifleşmesi için gereklidir ve pH=8-12 olacak şekilde soda, kostik veya sodyumbikarbonat gibi maddelerle ayarlanır.

Tuz; boyarmaddenin liflere karşı ilgisini arttırarak, boyarmadde ve lif arasındaki bağların olşumunu sağlar. Soda ve kostik gibi alkalilerin ilavesi, pamuklu mamüllerin boyanması için gerekli bazik ortamın (pH=8-12) oluşmasını sağlar.

Boyamada tuz ve alkalilerin dışında kullanılan maddeler; materyalin daha hızlı ıslanmasını sağlayan, kayganlaştırıcı etkileri nedeniyle kırık izlerinin önlenmesine de katkıda bulunan ıslatıcılar, köpük olşumunu engellemek için köpük önleyiciler, düzgün bir boyama eldesi için boyarmaddelerin kumaş yüzeyine eşit miktarda dağılmalarını sağlayan kırık önleyiciler kullanılabilir. Tuz olarak; glauber tuzu yada sofra tuzu kullanılır. Sofra tuzunun, glauber tuzuna göre bulunabilirliği, fiyatı dünyanın çeşitli yerlerinde değişiklik gösterir. Yapılan seçimde bu dikkate alınmalıdır. Sofra tuzu, glauber tuzuna göre belirgin derecede daha çözünebilir ve suda çözünmesi daha kolaydır. Deniz suyunun buharlaştırılması ile elde edilen deniz tuzu, yüksek oranda magnezyum ve kalsiyum tuzları içerdiğinden kullanımından kaçınılmalıdır. Aksi takdirde bu iyonlar ortamdaki kostik veya soda ile birleşerek, sert çökeltiler halinde kumaşın yüzeyine çökerler. Ayrıca bu çökeltiler akıntıya karışarak, ciddi filtrasyon problemleri yaratırlar.

Boyama esnasında mutlaka yumuşak su kullanılmalıdır. Sert suyun yapısında bulunan iyonlar, deniz tuzunun kullanılmasıyla meydana gelen problemlere benzer problemler oluştururlar. Bu nedenle kullanılan boyama suyunun sertliğine göre ihtiyaç duyulması durumunda, flotteye iyon tutucular da ilave edilebilir. Boyamadan sonra, fikse olmamış boyarmaddelerin ve diğer yabancı maddelerin ard işlemlerle, iyi bir şekilde mamülden uzaklaştırılması gerekir. Boyamadan sonra, fikse olmamış boyarmaddelerin yeniden fiksajını sağlamak, boyama haslıklarını yükseltmek ve daha koyu tonlarda boyama yapabilmek için fiksatörler kullanılabilir.

Reaktif boyarmaddelerle boyamada elde edilen yaş haslıklar, büyük ölçüde ard işlemlerin başarısına bağlıdır. Boyama bitiminde fikse olmamış boyarmade, materyalden sabunlamak ve yıkamak suretiyle tamamen uzaklaştırılmalıdır. Ancak bu şekilde, yıkama haslığı iyi olan ve boyası akmayan bir boyama eldesi mümkündür. Pamuktan farklı olarak, viskon ve floş elyafı daha hassas yapıdadır, yaş
mukavemetleri düşüktür ve sulu çözeltilerde daha fazla şişerler. Mekanik zorlamalarla karşılaşmamalıdır. Bu nedenle, gerilimin fazla olduğu makineler uygun değildir. Burada önleyici bir faktör olarak, flotteye yumuşatıcı ilavesi yararlıdır. Bu, kumaşın mekanik zorlamalara hassasiyetini azalttığı gibi kumaşın tuşesini güzelleştirir. Alkalilere dayanımı pamuktaki kadar yüksek olmadığı için, boyamada alkalilerle çalışılmasında konsantrasyonlar daha düşük tutulmalıdır. Viskon ve floş, pamuğa göre % 20-30 daha koyu boyanırlar. Bu yüzdendir ki, piyasada kömür siyahı olarak
bilinen renk, viskon ve floş haricinde hiçbir elyaftan alınamaz.

CEVAP VER

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.