Teknik tekstil hayatı kolaylaştırıyor

0
768
41812302

Elektronik parçalar gün geçtikçe küçülürken maliyeti de ucuzluyor. Artık kıyafetlere iliştirilen parçalar birer giysi olarak işlev görebiliyor. Futuris’in bu bölümünde sağlık ve güvenlik sağlayan akıllı kıyafetlerin gelişimine tanık oluyoruz.

Norveç’in kıyı kentlerinden Trondheim’daki fiyordlardan geçmekte olan bir teknede gece yapılacak balık avı için ağların kontrol edilmesi gerek.

Eldar Aukan, 40 yıllık profesyönel bir balıkçı. Balıkçılık riskli bir meslek. Her yıl dünyanın çeşitli noktalarında yüzbinlerce balıkçı dalgalara kurban gidiyor. Eldar, zorlu hava koşullarında meydana gelen kazaların sıklığından söz ediyor:

“Hava bozunca ve çok rüzgarlı olduğunda tekneden düşmek işten bile değil. Bu benim de bazı tanıdıklarımın da başımıza geldi. Kurtulamadılar. Düştüğünüzde tekrar tekneye çıkmanız çok zor. Kıyafetler ıslanınca ağırlaşıyor. Su ise çok soğuk.”

Eldar’ın kaza anında tekne motoruna durdurmasına yarayan bir uzaktan kumandası var ve onu her zaman üzerinde taşıması gerekiyor. Tekneye geri dönemediğinde su yüzeyinde durabilmesi ve aynı zamanda yardım çağırabilmesi için de bir mekanizmaya sahip.

Trondheim’da özel bir yüzme havuzunda bilim adamları bir Avrupa Birliği Araştırma Projesi tarafından desteklenen akıllı can yeleği prototipi üzerine deneyler yapıyor. Akıllı can yeleği, üzerine iliştirilmiş sensörler yardımıyla kaza anında şişerek suda batmayan, çevreye sinyaller gönderen bir mekanizmaya dönüşüyor.

Proje koordinatörlerinden Hilde Farevik akıllı can yeleğinin işleyişini açıklıyor:

“Akciğer adını verdiğimiz, şişebilen bir parça bulunuyor. Bu parçanın üzerinde gemiden düşüldüğüne dair bir alarm var. Projenin asıl konusu, bu elektronik parçanın giysilere nasıl entegre edilecebileceği üzerine.”

Tasarım bir çok araştırmanın sonrasında geliştirildi. Sensörlerin doğru yerleştirilmesi gerek. Suya batışla denizcinin üzerine sıçrayan suyu birbirinden ayırabilmek önemli. Göğüs üzerine yerleştirilen, kaza anında şişen parçanın en güçlü dalgalarda dahi kazazedenin başını suyun üzerine tutabilmesi gerekiyor.

Akıllı can yeleği, gemilerdeki alıcıya kısa menzilli sinyaller gönderen, otomatik bir radyo ileticisi ile donatılmış. Bu, sistemin gemiyi durdurmasına, denizcileri uyarmaya ve yardım merkezlerine koordinatları bildirmeye yarıyor. Elektronik mühendisi Hakon V. Dovre, gps sistemiyle acil durum merkezine ulaşan sinyallerin nasıl hayat kurtarabileceğine açıklık getiriyor:

“Alıcı birimin gemi direğine yerleştirilmesi planlanıyor. Kazazededen alınan sinyal her yöne yansıtılarak bu anten tarafından çekiliyor. Ayrıca bir GPS anteniyle acil durum merkezine bilgi gönderilebiliyor.”

Buluşun sadece güvenilir olması yeterli değil. Çalışırken rahatlıkla giyilebilir ve temizlenebilir olması da gerekiyor. Diğer türlü balıkçıların bu yeleği kullanmak istemeyeceği tahmin ediliyor. Farevik, ileride üretilecek asıl ürünlerin ilk örneklerden daha işlevsel olacağına dikkat çekiyor:

“Bu, ilk prototip biraz büyük. Daha küçük ve esnek olarak üretilmeli. Giysinin rahat bir parçası gibi olmalı. Balıkçılar bunun varlığını ve o güveni hissetmeli.”

Daha işlevsel ,rahat ve güvenli bir kullanım için yeni nesil akıllı can yeleklerinin icat edilmesi gerekiyor. Bilim adamları yeleğin sadece su geçirme özelliği değil kendini onarma özelliği için yeni deneyler yapıyor.

Akıllı yelek, denizde çok can kurtarabilir. Ancak aynı teknoloji, günlük hayatta, evde de kullanım olanağı sağlıyor.

Hollanda’nın 5. büyük kenti Eindhoven’da araştırmacılar sırt ağrısına çözüm getiren mavi ışık saçan ampüllerle donatılmış bir giysi geliştirdi. Sonuç: Kolaylıkla satın alınabilecek, yenilikçi bir tüketim ürünü. Philips Aydınlatma üretim müdürü Gregor Jelen, giysinin rahat bir kullanım için nasıl tasarlandığından söz ediyor:

“Bir parça kumaşa 40 tane led yerleştirildi. Alet oldukça esnek, bükülebilir ve şu gördüğünüz, parçalı şerit vücudunuzun şeklini alıyor.”

CEVAP VER

Lütfen yorumunuzu giriniz!
Lütfen isminizi buraya giriniz

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.