Ana Sayfa Blog Sayfa 75

Alpaka

0

Lama ile ilişkili bir hayvan türü olan alpaka’dan elde edilen tüy eğer kırpılmamışsa 60 cm uzunluğa kadar ulaşan oldukça ince ve yumuşak liftir. Parlak siyah, kahverengi, açık kahverengi veya beyaz lifler tropikal giysi, elbiselik kumaş ve havlı kumaşlar için uygundur. Lifin ağartmasının zorluğu nedeniyle, son kumaşta elde edilecek renk olanakları kısıtlıdır.
Alpaka
(Lama pacos), devegiller (Camelidae) familyasından ağırlıklı olarak yünleri için beslenen, Güney Amerika’nın And Dağları’nda yaygın evcilleştirilmiş bir deve türü. Kökeninin guanakolardan yoksa vikunyalardan geldiği ya da kendine özgü bir cins olduğu ya da her iki türün bir melezi olup olmadığı tartışma konusudur. 
Alpakanın Özellikleri 
Tüm deve türlerinde olduğu gibi alpakalar da görece uzun vücuda sahip olup, ince bacaklar, uzun ve ince boyun, küçük bir kafa karakteristik özellikleridir. Bütün Yeni Dünya develeri gibi hörgücü bulunmaz. Lamalardan biraz daha küçük olmakla birlikte 55 ile 65 kg ağırlıklarıyla onlardan belirgin şekilde daha hafiftirler. Renk, genelde tek renkli kahverengi, siyah ya da mavi-gri olup, ender olarak lekelidir. Dikkat çekici olan, 50 cm’ye kadar ulaşabilen uzun tüylerdir. 
Alpakanın Yaşam şekli 
Alpakalar, tüm deve türleri gibi sosyal hayvanlardır ve grup içinde rahattırlar. Bitki yiyici hayvanlar olup, nerdeyse sırf otlarla beslenirler. Tüm develer gibi sindirimde onlara yardımcı olan çok odalı mideye sahiptirler. 
Hamilelikleri 240 ile 345 gün arasında değişir ve dişi, Güney Amerika’da „Cria“ adı verilen yavru dünyaya getirir. Bu yavru yaklaşık altı ile sekiz aya kadar emzirilir ve 12 ile 24 ay arasında cinsel olgunluğa ulaşır. 
Alpakanın Tarihçesi
Alpakaların evcilleştirlmesi lamalar gibi yaklaşık M.Ö. 3000 yıllarına uzanır. Lama, Güney Amerika’da yük hayvanı olarak hizmet ederken, alpakalar yünleri için üretilmişlerdir. Alpaka mantosu İnka kültüründe bir refah işareti olarak kabul edilmiş, İnkaların ileri gelenleri, büyük alpaka sürülerini güçlerinin bir gösterisi olarak kabul etmişlerdir. Bu durum Peru ‘nun ispanyollar tarafından feth edilmesiyle değişir. İşgalciler, beraberinde koyunları getirir ve yerel evcil hayvanların incelenmesine ilgi göstermezler. Böylelikle alpakalar neredeyse nesli tükenen bir hayvan olarak fakir kızılderi halkın hayvanı haline gelir. 
Bugün Avrupa’da alpakaların önemi sürekli artmaktadır. Örneğin Almanya, ülkedeki alpaka lifleri gereken kaliteye ulaşmadığından bu hayvanları ithal etmektedir. Şu an sadece Almanya’da 2000 alpaka bulunmaktadır.

Viskon

0

Ekstrüzyondan sonra moleküllerin iplik eksenine paralel olarak yönlenmesi için filamentler yeterince çekilirler ve böylece yeterli lif mukavemeti sağlanır. Viskonun bu tipi pek çok giyim amacı için yeterli kuru mukavemete sahiptir, ama ıslandığında mukavemeti düşer ve uzayabilir. Uygun terbiye işlemleri kumaş çekmesini azaltır ve iyi kırışıklık tutmama özelliği kazandırır ama lifin aşınma dayanımı pek iyi değildir. Kumaş tasarım olanakları, tüm yapay liflerde olduğu gibi hem filament hem de kesikli lif formunda liflerin kullanılabilmesiyle oldukça genişlemiştir. Gerek parlak ve gerekse de mat haldeki filament viskon, saten, foulard ve brokar kumaşlarda kullanılır. Kesikli lif ise tek başına veya diğer liflerle harman halinde, geleneksel olarak pamuktan yapılan standart kumaşlarda kullanılır. Tüm diğer yapay liflerde yaygın olduğu gibi viskon da ekstrüzyondan önce solüsyon halinde iken renklendirilir.

Koyu boyanabilen viskon:
Bu tip viskon boya banyolarında standart viskondan daha koyu tonlarda boyanabilir. Bu özellikten faydalanılarak, bir kumaşta her iki türden viskonun birlikte kullanılmasıyla melanj boya efekti elde edilebilir ve dolayısıyla aynı stoktan ya da boyanmamış kumaştan pek çok çeşitli renk ton ve karışım kombinasyonlarının ekonomik olarak elde edilmesi mümkündür.

Kıvırcıklandırılmış viskon:
Lif üretimi esnasında filamentin bir tarafında filament boyunca bir kabuk kalınlaşması oluşur. Bu kalınlaşmış kabuk özden farklı miktarda şişer ve lifi kıvırcıklandırır. Lifin kurutulmasından sonra kıvrım gelişir ve sabit hale gelir. Kıvırcıklı lifler yüksek esnekliğin ve hacimliliğin istendiği yerlerde kullanılır. Kıvırcıklı liflerden yapılan kumaşlar sıcak, yumuşak ve dolgun bir tutuma sahiptirler.

Yassı viskon
’Viloft’ ticari ismi ile bilinen Courtaulds tarafından üretilmiş ilk içi boş lifin yerini, kesiti yassılaştırılmış yani şerit-biçiminde kesite sahip olan ancak yine de “Viloft” ticari ismiyle bilinen lif almıştır. Bu lif şimdi poliester veya polipropilen ile 50/50 karıştırılarak kullanılmaktadır ve asıl avantajları nem emme seviyesinin yükseltilmesi ve nemi kapiler etki ile aktarmaktır. Bu özellikler spor ve iç giysiler için önemli bir avantajdır. Kuru ve yaş lif mukavemetleri sırasıyla yaklaşık 21 ve 10 cN/tex, kuru ve yaş halde kopma uzamaları sırasıyla yaklaşık %20 ve %27’dir.

Yüksek-mukavemetli viskon
Eğer ekstrüzyondan sonra liflere yüksek derecede çekme gerilmesi uygulanırsa, moleküller lif eksenine paralel olarak daha iyi yönlenirler ve lif daha kristal hale geçer. Sonuç olarak bu lif daha mukavemetlidir ve normal viskondan daha az kopma uzamasına sahiptir. Islak halde iken bir miktar mukavemet düşmesi olmasına rağmen, normal viskon lifi ile kıyaslandığında mukavemet düşmesi daha azdır.
Filament haldeki yüksek mukavemetli viskon lifinin endüstride oldukça yaygın uygulama alanı mevcuttur. Aşınma mukavemeti iyileştirilmiş yüksek mukavemetli kesikli viskon lifi ceplerde ve yün ile karıştırılarak spor ceketlerde yaygın olarak kullanılırlar.

Deniz Tekstil’deydik

3

11 Aralık 2013’de Deniz Tekstil’e bir teknik gezi düzenledik ve iplik bölümünü dolaştık. Bazı kareleri buradan paylaşalım. Resimlere tıklayarak büyütebilirsiniz.

DSCN5182 DSCN5330 DSCN5265 DSCN5263 DSCN5214 DSCN5210 DSCN5202 DSCN5199 DSCN5198 DSCN5357 DSCN5216 DSCN5222

DSCN5228 DSCN5248 DSCN5256 DSCN5336